Οι ασθενείς που πάσχουν από λεμφοίδημα αντιμετωπίζουν σε πολύ μεγάλο ποσοστό ψυχολογικά και κοινωνικά προβλήματα. Αυτό αφορά και τα άτομα με πρωτογενές, αλλά και δευτερογενές λεμφοίδημα, που έχει προκύψει από κάθε είδους καρκίνο, με το μεγαλύτερο ποσοστό επιρροής να αφορά γυναίκες με καρκίνο του μαστού. Ιδιαίτερα ευαίσθητη ομάδα αποτελεί η οικογένεια, η οποία έχει παιδί που πάσχει.
Οι ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις φαίνεται να πλήττουν όλους τους ασθενείς, χωρίς να παίζει κανένα ρόλο το εισόδημα, η εργασιακή θέση/κοινωνικό status, η ιατροφαρμακευτική ασφάλεια ή το μορφωτικό επίπεδο.
Σύμφωνα με έρευνες, οι συνηθέστερες ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις που συνοδεύουν το λεμφοίδημα είναι:
- Μειωμένη αυτοπεποίθηση. Οι ασθενείς έχουν την τάση να σκέφτονται/ λένε φράσεις όπως «τι άλλο θα πάει στραβά;», «το σώμα μου δεν δουλεύει όπως παλιά», «δεν έχω πια καρκίνο, αλλά έχω μια χρόνια αναπηρία/ανικανότητα».
- Ανησυχία για τη λειτουργικότητα του άκρου που έχει προσβληθεί. Οι ασθενείς φοβούνται ότι το άνω ή κάτω άκρο δε θα ανταποκρίνεται σε λειτουργίες της καθημερινότητας ή στην εργασία τους.
- Μειωμένη σωματική δραστηριότητα
- Αρνητικά συναισθήματα, όπως θυμός, στεναχώρια, συμπτώματα κατάθλιψης, αίσθηση έλλειψης κατανόησης από τους γύρω
Κακή εικόνα για το σώμα. Νιώθουν απωθητικοί, αλλάζουν τα ρούχα τους για να ταιριάζουν με το οιδηματώδες άκρο, το οποίο πολλές φορές ‘’βλέπουν’’ πιο πρησμένο από ότι είναι.- Προβλήματα στον ύπνο. Στην προσπάθεια τους να μην επιβαρύνουν την προσβεβλημένη πλευρά, κοιμούνται μόνο από την υγιή ή/και χρησιμοποιούν πολλά μαξιλάρια για να έχουν μονίμως το άκρο ανυψωμένο. Η ποιότητα του ύπνου έτσι, μειώνεται δραματικά.
- Κοινωνικό άγχος και αποφυγή συναναστροφών
- Οικονομικές ανησυχίες, αν η θεραπεία τους είναι μακροχρόνια και κοστίζει.
- Σεξουαλικά προβλήματα, τα οποία αντιμετωπίζει τόσο ο ασθενής, όσο και ο σύντροφος.
- Αίσθημα περιθωριοποίησης
- Έλλειψη κατανόησης στο εργασιακό περιβάλλον
Τι προτείνεται…
Είναι πολύ σημαντικό ο φυσικοθεραπευτής που θα αναλάβει τον ασθενή που πάσχει από λεμφοίδημα να είναι εξειδικευμένος στον συγκεκριμένο τομέα. Όπως επίσης, ο θεράπων ιατρός να μπορεί να διαγνώσει έγκαιρα ένα επερχόμενο δευτερεύον λεμφοίδημα. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο ασθενής πρέπει να παραπέμπεται άμεσα για εξετάσεις και φυσικοθεραπεία για αποφυγή των συμπτωμάτων του λεμφοιδήματος.
Όσο πιο άμεση αντιμετώπιση του πάσχοντος με πλήρη αποσυμφορητική θεραπεία, τόσο λιγότερες θα είναι οι ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις που προαναφέρθηκαν.
Φυσικά, η ψυχολογική υποστήριξη από ειδικούς στον τομέα αυτό, είναι επιθυμητή και κάποιες φορές ακόμα και απαραίτητη.
Η γνώση και η ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας για το λεμφοίδημα είναι ζωτικής σημασίας για την εξέλιξη της σωματικής και ψυχολογικής πορείας των ασθενών που πάσχουν.
